— beeld —
— video —
— audio —
— uitnodiging —
— advertentie —
— persbericht —
— bezoekersgids —
— zaaltekst —
— expertmeeting —
— tekst —
de Flaneur:
À l'Extérieur - Rites de Passage
Curatoren: Eric de Kuyper en José Teunissen
Als onderdeel van het onderzoek naar 19e eeuwse posities en de sporen hiervan binnen het huidige cultuurdebat, presenteert Marres, na de Dandy, de Dilettant en de Verzamelaar, ditmaal de Flaneur.
À l'Extérieur - Rites de Passage is het resultaat van een samenwerking tussen José Teunissen, modetheoretica en publiciste en Eric de Kuyper, romancier, regisseur en theoreticus. Hun visie op de flaneur heeft geleid tot een selectie filmfragmenten en teksten, die een beeld oproepen van die intrigerende figuur, die in de negentiende eeuw ontstaat in Parijs, de grootstad verkent en zich verwondert over de veranderingen en modernisering van de publieke ruimte en het stedelijke beeld.
De Kuyper en Teunissen zijn vervolgens een dialoog met de kunstenaars André van Bergen en Michiel Kluiters aangegaan. Beide kunstenaars hebben een installatie gerealiseerd, die als drager functioneert voor deze teksten en filmfragmenten, maar tegelijkertijd een autonome ingreep is binnen het historische interieur van Marres. Centrale rol hierbij is weggelegd voor de middengang op de begane grond die is getransformeerd tot een passage. Deze transformatie is eerder onderdeel geweest van een werk uit 2002 van Bik/Van der Pol in het kader van Stadsoase. Zij hebben toestemming gegeven dit fragment te reconstrueren en de door hun aangebrachte traliedeuren opnieuw te installeren. Vervolgens hebben Van Bergen en Kluiters dit kunstwerk benut als onderdeel van hun installatie waarbij het idee van de passage centraal staat maar de ervaring per ingreep fundamenteel anders is.
De flaneur behoort tot de meest intrigerende figuren uit de 19e eeuw. Ook de flaneur moet worden gezien als een dandy, maar waar de literaire figuur van Des Esseintes, als mogelijk de ultieme dandy (Tegen de keer, Huysmans), zich terugtrekt in een geperfectioneerd interieur, daar ziet de flaneur de publieke ruimte als het domein waarbinnen hij zichzelf gestalte kan geven. De flaneur geeft zich over aan het spektakel van de eerste etalages, de warenhuizen, de galerijen en de mode. Maar deze dandy mijmert ook over het flaneren zelf.
Want wat is dat eigenlijk? Zien en gezien worden in het openbaar? Iets ondernemen en tegelijkertijd niets doen. Iets dat het dagelijkse verheft tot spektakel? Of moeten we het zien als een halfbewuste mentale staat, die leidt tot inspiratie, nieuwe ideeën en nieuwe ervaringen.
Naast de flaneur verschijnt natuurlijk ook de flaneuse in beeld, maar haar verschijning op straat is niet vanzelfsprekend. Een vrouw alleen in het openbaar is er in de negentiende eeuw snel één van lichte zeden. Met de opkomst van de winkels en passage verandert dat en mag ook zij zich steeds meer buitenshuis presenteren. Pas decennia later is Virginia Woolf één van de eerste vrouwen die haar ervaringen als ‘flaneuse’ in Londen beschrijft.
De installatie van Kluiters en van Van Bergen kent zijn eigen werkelijkheid, maar twee zintuigen zullen uitdrukkelijk worden bespeeld. Binnen afzonderlijke ruimtes zal een appèl worden gedaan op het oor, aangezien in elke ruimte teksten zijn te beluisteren van verschillende schrijvers en flaneurs uit de negentiende en twintigste eeuw, die beschrijven hoe zij Parijs, New York, Londen, Berlijn en Den Haag hebben ervaren.
De Lobby is gereserveerd voor de blik, die zal worden gevoed door talloze filmfragmenten, die een beeld oproepen van het flaneren.
Expertmeeting: de Flaneur
Op vrijdag 13 juni wordt er in besloten kring door Nederlandse en Vlaamse Flaneurkenners nader gesproken over het onderwerp.
— recensies —
— essay —
